Prototypowa skala trudności tras XCO | Komisja MTB

Jest wiele kryteriów, które decydują o tym, czy decydujemy się pojechać na dany wyścig, czy też nie. Jakość organizacji, odległość od domu, kategorie wiekowe oraz… trasa. XCO wciąż ewoluuje, poziom trudności na większości najważniejszych imprez wciąż jest podkręcany, a różnice pomiędzy „łatwymi”, a „trudnymi” trasami stają się coraz większe. Oczekiwania jakie mamy wobec Pucharu czy też Mistrzostw Polski są inne niż wobec lokalnych zawodów adresowanych dla każdego.

Jednym z pomysłów, jaki zrodził się w Komisji MTB jest utworzenie wystandaryzowanej skali trudności, biorącej pod uwagę określone czynniki, a nie tylko subiektywne odczucia zawodników i organizatorów. Zamysł jest taki, aby jadąc po raz pierwszy na daną miejscówkę móc lepiej przewidzieć „co nas tam czeka”. Dodatkowo w szerszej perspektywie mogłoby to pomóc w ustalaniu kryteriów dla organizatorów najważniejszych krajowych zawodów (Puchary Polski, Mistrzostwa Polski) ,a co za tym idzie podnoszeniu poziomu rywalizacji. Poniżej prezentuję więc wstępną koncepcję, której jestem autorem.

Kryteria wyceny trudności tras XCO

1.1 Podjazdy | 0-2 gwiazdek

• 0-100m przewyższenia/runda – 0 gwiazdek
• 101-150m przewyższenia/runda – 1 gwiazdka
• >150m przewyższenia/runda – 2 gwiazdki

1.2 Rockgarden | 0-1 gwiazdek

Brak/nie spełnia założeń – 0 gwiazdek

Minimalna długość 10m, zbudowany w co najmniej 80% z kamieni o średnicy minimum 50cm*, posiadający co najmniej 2 różne (wyraźnie się odznaczające) ścieżki przejazdu – 1 gwiazdka

Rockgarden z założenia zbudowany jest ze skał o różnej wielkości, nie da się sztywno ujednolicić ich wymiarów. Mniejsze elementy służą przeważnie jako uzupełnienie szczelin, po większych się jeździ. Powyższy zapis ma na celu zwórcenie uwagi, że elementy „główne”, po których przejeżdżają zawodnicy powinny być większych rozmiarów – to właśnie odróżnia rockgarden od masy wysypanych bezładnie kamieni. Zapewnia prawidłowo ułożony rockgarden z większych elementów stwarza równocześnie mniejsze ryzyko defektu, ponieważ jest w nim mniej ostrych krawędzi. Podane parametry są orientacyjne, a cały powyższy wpis to wersja wstępna, dlatego mogą ulec zmianie.

1.3 Wysoki drop | 0-1 gwiazdek

Wysokość minimum 100cm, lądowanie musi być nachylone, by umożliwić łagodne pokonanie przeszkody. Wymagany alternatywny objazd, w widoczny sposób wydłużający czas pokonania danego fragmentu trasy.

• brak/nie spełnia założeń – 0 gwiazdek
• jeden lub więcej na trasie – 1 gwiazdka

1.4 Strome zjazdy (ścianki) | 0-2 gwiazdek

Zjazd o dużym nachyleniu z dodatkowymi trudnościami technicznymi (luźna nawierzchnia, korzenie, kamienie, skały, uskoki itp.)  Nachylenie na tyle duże, aby uniemożliwić lub bardzo utrudnić zatrzymanie się w trakcie pokonywania przeszkody.

• brak/nie spełnia założeń – 0 gwiazdek
• 1-3 na trasie – 1 gwiazdka
• powyżej 3 na trasie – 2 gwiazdki

1.5 Naturalne elementy techniczne | 0-2 gwiazdek

Wszelkie fragmenty generujące trudności, nieprzetworzone lub w bardzo małym stopniu przetworzone przez człowieka. Duże i gęsto rozmieszczone korzenie, piach, luźne kamienie, mniejsze skały. Do tej kategorii wliczamy również strome ścianki. Do tej kategorii nie wliczamy bardzo dużych skał (np. Jelenia Góra).

• 0-2 na trasie  – 0 gwiazdek
• 3-4 na trasie – 1 gwiazdka
• 5 i więcej na trasie – 2 gwiazdki

1.6 Sztuczne elementy techniczne | 0-2 gwiazdek

Wszelkie elementy generujące trudności zbudowane od zera lub w wysokim stopniu zmodyfikowane (dropy, hopy z przelotem, rockgardeny, schody oraz inne). Wliczamy również bardzo duże skały.

• 0 na trasie – 0 gwiazdek
• 3-4 na trasie – 1 gwiazdka
• 5 i więcej na trasie – 2 gwiazdki

Łącznie trasa zdobyć może 0 – 10 gwiazdek

Propozycja wymagań dla tras PP oraz MP XCO na sezon 2022

Jak już wcześniej wspomniałem, pojawił się także pomysł, aby w przyszłości wprowadzić pewne określone wymagania dla organizatorów chcących ubiegać się o przeprowadzenie czołowych krajowych zawodów. Oto więc one:

• powyżej 100m przewyższenia na okrążeniu
• rockgarden (Podpunkt 1.2)
• wysoki drop (Podpunkt 1.3)
• co najmniej 1 gwiazdka za strome ścianki (Podpunkt 1.4)
• co najmniej 1 gwiazdka za przeszkody naturalne (Podpunkt 1.5)
• co najmniej 1 gwiazdka za przeszkody sztuczne (Podpunkt 1.6)

Z powyższych wynika również, że trasa musi mieć sumarycznie co najmniej 6/10 gwiazdek.

Przykładowe wyceny tras według powyższych kryteriów

Aby przetestować „skuteczność” powyższych kryteriów, zastosowałem je do kilku dobrze znanych miejscówek, na których w ostatnich latach rozgrywane były Mistrzostwa i Puchary Polski. Jeśli sami mieliście okazję jeździć po wymienionych trasach, możecie sami ocenić czy skala się sprawdza. Otrzymane wyniki całkiem nieźle pokrywają się jednak z moimi subiektywnymi odczuciami :)

Wałbrzych 8/10
Przewyższenie – 2
Rockgarden – 1
Wysoki drop – 0
Ścianki – 1
Naturalne elementy – 2
Sztuczne elementy – 2

Jelenia Góra 8/10
Przewyższenie – 2
Rockgarden – 0
Wysoki drop – 0
Ścianki – 2
Naturalne elementy – 2
Sztuczne elementy – 2

Kazoora 6/10
Przewyższenie – 1
Rockgarden – 0
Wysoki drop – 1
Ścianki – 1
Naturalne elementy – 1
Sztuczne elementy – 2

Mrągowo 5/10
Przewyższenie – 2
Rockgarden – 1
Wysoki drop – 1
Ścianki – 0
Naturalne elementy – 0
Sztuczne elementy – 1

Głuchołazy 4/10
Przewyższenie – 1
Rockgarden – 0
Wysoki drop – 0
Ścianki – 1
Naturalne elementy – 2
Sztuczne elementy – 0

FAQ

Na koniec kilka odpowiedzi na potencjalnie mogące się pojawić pytania, które przyszły mi do głowy.

1. Czy drop niespełniający wymagań opisanych w podpunkcie 1.2 (na przykład zbyt niski) wlicza się do punktacji za ilość przeszkód sztucznych?
Drop, który nie spełnia któregoś z kryteriów określonych dla „wysokiego dropa” w podpunkcie 1.1, wciąż liczy się jako jedna ze sztucznych przeszkód i może być brany pod uwagę do punktacji za ilość przeszkód.

2. Czy rockgarden niespełniający wymagań opisanych w podpunkcie 1.3 (na przykład za krótki lub zbudowany w niewłaściwy sposób) wlicza się do punktacji za ilość przeszkód sztucznych?
Obowiązuje taka sama zasada jak w pytaniu wcześniejszym. Podkreślamy jednak, że szczególnie w zakresie użytych do budowy skał zalecamy trzymanie się wytycznych z uwagi na bezpieczeństwo zawodników.

3. Jak duża musi być skała, aby została uznana za przeszkodę sztuczną (dotyczy podpunktu 1.6).
Zakładamy, że przeszkoda musi składać się z pojedynczego elementu skalnego, na tyle dużego, że mieści się na nim jednocześnie dwoma kołami rower (przykład Jelenia Góra).

4. Co w wypadku, kiedy organizator chciałby zapewnić maksymalną przystępność trasy dla startujących na różnych poziomach umiejętności?
Wszystkie przeszkody oraz trudne technicznie elementy trasy (nawet całe zjazdy) mogą posiadać łatwiejsze alternatywy tzw. Chicken Line’y. Tego typu objazdy powinny być z zasady maksymalnie uproszczone, lecz równocześnie skonstruowane w taki sposób, aby przejazd z ich wykorzystaniem w każdych warunkach był znacząco wolniejszy od przejazdu docelową ścieżką.

5. Od pewnego czasu wprowadza się kategoryzację sprzętu w zależności od przeznaczenia. W przypadku rowerów dedykowanych do XCO często możemy spotkać się z zapisem, że zostały zaprojektowane, aby bezpiecznie znieść upadek na płaską powierzchnię z wysokości 40-60cm. Czy nie koliduje to z wprowadzaniem tak wysokich dropów?
Zwracam uwagę, że w tego typu zapisach chodzi o odpowiednik siły, którą generuje upadek na płaską powierzchnię z danej wysokości. Im bardziej pochyłe lądowanie, tym łagodniej wytraca się energia spowodowana spadkiem z wysokości. Prawidłowo wykonany drop o pochylonym lądowaniu jest dużo łagodniejszy dla zawodnika oraz sprzętu niż przeszkoda o znacznie mniejszej wysokości, jednak z płaskim lądowaniem. Dlatego tak wyraźnie podkreślono w podpunkcie 1.3 obecność pochylonego lądowania jako wymóg dla tej przeszkody. Innym istotnym aspektem jest technika zawodnika –  ma ona duże znaczenie w przypadku amortyzacji lądowania. Docelowo tego rodzaju przeszkody powinny być wyposażone w objazd, dlatego każdy może sam ocenić swoje umiejętności i podjąć adekwatną do ich stanu decyzję.

Tak prezentuje się wstępna koncepcja. Wszelkie określone w niej parametry są podane orientacyjnie i mogą w przyszłości zostać poprawione. Jesteśmy bardzo ciekawi Waszego zdania na temat samego pomysłu, a także kryteriów. Być może macie jakieś uwagi, pomysły, pytania? Dajcie znać w komentarzu.