Cyklokarpaty #5 – Na Sandomierskim Szlaku Jabłkowym

10 czerwca 2017 spotykamy się na kolejnej edycji Kellys Cyklokarpaty w Samborcu. Ta urokliwa miejscowość położona jest na pograniczu Wyżyny oraz Kotliny Sandomierskiej. Sprzyjający klimat i żyzne gleby spowodowały, że człowiek osiedlił się w tych okolicach już 8 tysięcy lat temu! Przyjrzyjmy się więc długoletniej historii Gminy Samborzec, ale również pozwólmy sobie usiąść gdzieś pod jabłonią i złapać oddech, doceniając prawdziwy urok tego miejsca…

Jak już opadnie kurz za startującym peletonem, a dzieci wrócą z trasy Junior XC i nacieszą się organizowanym przez Gminę piknikiem (z dmuchanymi atrakcjami), proponuję w pierwszej kolejności przejść się po samym Samborcu. Na wierzchołku pobliskiego wzgórza znajduje się Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej. Jego początki sięgają średniowiecza – ufundowany został w XIII wieku przez komesa Pawła (nomen omen) Samborzeckiego. W czasie wojen szwedzkich w XVII wieku został niemal doszczętnie zniszczony, a następnie odbudowany. Burzliwa historia odcisnęła piętno na architekturze świątyni – ma ona charakter barokowy, z cechami budownictwa romańskiego.

Kościół w Samborcu. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Jeśli mielibyście ochotę na dłuższy spacer, można wyruszyć śladem peletonu – a przynajmniej odwiedzić choć kilka z tych miejsc, przez które przejeżdżać będą zawodnicy Kellys Cyklokarpaty. Trasa maratonu wiedzie przede wszystkim przez malownicze sady Sandomierskiego Szlaku Jabłkowego, a także kilka miejscowości: Gorzyczany, Bystrojowice, Śmiechowice, Dębiany, Żurawice i Polanów.

O Gorzyczanach warto wiedzieć, że są ciekawym punktem na mapie wykopalisk archeologicznych. Odkryto tu pozostałości osady neolitycznej, z IV tysiąclecia przed naszą erą. Nieopodal Gorzyczan znajduje się miejscowość Chobrzany, jedna z najstarszych miejscowości Gminy Samborzec. Dzieje miejscowej parafii pw. Św. Jana Ewangelisty i Św. Marty sięgają XIV wieku. Ale z tym miejscem związane są też ciekawe historie. Jedna z nich głosi, że w 1370 r. zatrzymał się tu sam król Kazimierz Wielki, ranny podczas polowania. Druga historia dotyczy ostatnich właścicieli Chobrzan: byli nimi Adolf i Tekla Trepkowie, wujostwo Stefana Żeromskiego. Pisarz utrwalił miejscowy krajobraz w powieści „Popioły”. Na jej kartach odnajdziemy między innymi lessowy „Wąwóz Rafała”, łączący Gorzyczany z Chobrzanami.

Wąwóz Rafała. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Nazwa wąwozu pochodzi oczywiście od imienia głównego bohatera „Popiołów”, Rafała Olbromskiego. W Chobrzanach natrafić możemy również na 200-letnią Gruszę Żeromskiego, w cieniu której Żeromski miał szukać natchnienia.

Grusza Żeromskiego. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Docierając do Śmiechowic znajdziemy się na odnowionym odcinku Małopolskiej Drogi św. Jakuba z Sandomierza do Tyńca. Trasa ta, prowadząca z Sandomierza, przez Kraków do Oświęcimia, w zamyśle jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi pielgrzymów do Santiago de Compostela.

Szczególnie duże połacie sadów, w sam raz na popołudniową zadumę, znajdziemy w Polanowie. Natomiast na pobliskim wzgórzu w kierunku miejscowości Złota odnaleźć można starą osadę neolityczną zwaną Grodziskiem. Jest to znane i cenione w całej Europie miejsce wykopalisk archeologicznych sprzed 3000 lat przed nasza erą. Najbardziej charakterystycznym elementem miejscowego krajobrazu jest kurhan Kwacała, w sąsiedztwie którego odnaleziono cmentarze kultur ceramiki sznurowej, złockiej i mierzanowickiej. Zgodnie z miejscową legendą, kurhan został usypany dla uczczenia dzielnego obrońcy Sandomierza podczas najazdu Tatarów. Był nim niejaki rycerz Kwacała, strażnik wiciowego stosu. Chcąc ostrzec pobliskie grody przed tatarskim najeźdźcą, podpalił stos pomiędzy Milczanami a Złotą. Tam też zakończył życie przeszyty strzałami nieprzyjaciół.

Przez Samborzec przebiegają szlaki turystyczne o łącznej długości ponad 365 kilometrów. Pierwszym z nich jest czerwony szlak turystyczny Gołoszyce – Piotrowice i Gołoszyce – Annopol, przechodzący między innymi przez opisane wyżej Chobrzany. Drugi to wspomniana już Droga Świętego Jakuba. Natomiast na niedzielną wycieczkę czy też rozjazd po Kellys Cyklokarpaty proponuję Sandomierski Szlak Winiarski. Zrzesza on już 8 gospodarstw enologicznych, ale lista ta nie jest zamknięta i na pewno będzie się powiększać. W profesjonalnie prowadzonych winnicach uprawianych jest 10 odmian winorośli i nadal powstają kolejne. Gospodarze, oprócz degustacji owoców i win, proponują oprowadzanie po winnicach, niektórzy oferują również noclegi. Ok. 60-kilometrowa trasa biegnie przez Samborzec, Faliszowice, Kleczanów, Pielaszów, Daromin, Wilczyce, Sandomierz i Złotą. W Złotej, dosłownie kilka kilometrów od Samborca, znajduje się jedna z najlepszych winnic Sandomierszczyzny – Winnica nad Jarem, która organizuje degustacje oraz spotkania. Więcej informacji: http://www.winnicanadjarem.pl.

Mając do dyspozycji dwa kółka nie można zapomnieć o przebiegającym nieopodal Samborca szlaku Green Velo. Wystarczy przejechać około 1,5 kilometra na południe, aby znaleźć się w Zajeziorzu. Na tym odcinku Green Velo zobaczymy między innymi sztuczny zbiornik Jezioro Bogoryjskie.

Jezioro Bogoryjskie. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Natomiast jeśli udamy się jakieś 12 kilometrów na północny wschód, dotrzemy do Sandomierza. Jest to świetna propozycja na cały dzień, a nawet weekend. Zainteresowanych pomysłami na zwiedzanie czy wycieczki w okolicach Sandomierza odsyłam do tekstu z zeszłego roku.

Jeśli jednak nie dysponujemy całym dniem, a chcielibyśmy zwiedzić ciekawe miejsce na trasie Green Velo, to będąc w Zajeziorzu możemy się udać w przeciwną stronę. Jadąc 5 kilometrów na południowy zachód, znajdziemy się w Skotnikach. W dawnych czasach miejscowość ta była wsią służebną wobec zamku w Sandomierzu. W XIV wieku pochodzący ze Skotnik arcybiskup gnieźnieński ufundował tu kościół pw. Św. Jana Chrzciciela. Powstała piękna, ceglana świątynia, o cechach charakterystycznych dla nadwiślańskiego gotyku. Wyposażenie wnętrza w stylu rokoko pochodzi z XVIII wieku.

Kościół w Skotnikach. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Innym cennym zabytkiem jest Dwór Bogoriów Skotnickich. Wzniesiony na niewielkim, sztucznym wzgórzu, niegdyś otoczony był również fosą. Pochodzi z XVIII wieku, jednak musiał przejść gruntowną odbudowę po zniszczeniach z okresu II Wojny Światowej.

Dwór w Skotnikach. Zdjęcie: Ośrodek Kultury w Samborcu.

Nocować i jeść można oczywiście w pobliskim Sandomierzu, jednak warto wiedzieć, że Gmina Samborzec posiada własną bazę noclegową i gastronomiczną. Jest tu sporo gospodarstw agroturystycznych, zaś w samym Samborcu oraz w Złotej znajdziemy również punkty gastronomiczne. Więcej informacji udziela gminny Punkt Informacji Turystycznej pod nr tel. 15 831 44 43.

Gorąco zapraszamy do Samborca!

PS. Nie zapomnij się zapisać na piątą edycję Kellys Cyklokarpaty :)